ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Οι Thomas Kuhn και John Heilbron «ανακρίνουν» τον Werner Heisenberg

Η συνέντευξη αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του εγχειρήματος ‘Αρχεία για την Ιστορία της Κβαντικής Φυσικής’ (Archives for the History of Quantum Physics) του Αμερικανικού Ινστιτούτου Φυσικής (AIP), το οποίο περιλαμβάνει ηχογραφήσεις και μεταγραφές συνεντεύξεων προφορικής ιστορίας με περίπου εκατό φυσικούς…. Read More ›

Εγκέφαλος, Συνείδηση και Κβαντική Φυσική

To 1996 οι Roger Penrose και Stuart Hameroff σε μια δημοσίευσή τους με τίτλο ‘Orchestrated reduction of quantum coherence in brain microtubules: A model for consciousness‘, διατύπωσαν την ιδέα ότι η ανθρώπινη συνείδηση προκύπτει από τα κβαντικά φαινόμενα που παραγματοποιούνται… Read More ›

Τί είναι τα εικονικά (ή εν δυνάμει) σωματίδια;

Ένας από τους πιο τρελούς ισχυρισμούς της σύγχρονης φυσικής είναι η ιδέα των εικονικών (ή εν δυνάμει) σωματιδίων. Πρόκειται για σωματίδια που εμφανίζονται στον πραγματικό κόσμο για πολύ μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια εξαφανίζονται, χωρίς να παραβιάζονται οι αρχές… Read More ›

Παγκόσμια Kβαντική Hμέρα

Η 14η Απριλίου ορίστηκε πριν από τρία χρόνια ως Παγκόσμια Κβαντική Ημέρα – μια ημέρα προβολής της κβαντικής επιστήμης και της τεχνολογίας της σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για πρωτοβουλία επιστημόνων από 65 και πλέον έθνη, από την Αλγερία έως… Read More ›

Tο Χάικου του Αϊνστάιν

O αμερικανός φυσικός Μatt Strassler – γνωστός από το μπλογκ του «Of Particular Significance» -, πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε το βιβλίο του με τίτλο «Waves In An Impossible Sea». Εκεί, ξεκινώντας από την περιγραφή των θεμελιωδών φυσικών εννοιών όπως: μάζα,… Read More ›

Η αιώνια επιστροφή του Νίτσε και οι εγκέφαλοι Μπόλτσμαν

Σε γενικές γραμμές, οι κοσμολογικές θεωρίες που έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: (α) στις θεωρίες του «αναδυομένου σύμπαντος», οι οποίες υποστηρίζουν ότι το σύμπαν ξεφύτρωσε ξαφνικά σε κάποια στιγμή του παρελθόντος και έκτοτε εξελίσσεται (β) στις θεωρίες… Read More ›

Η αρχή διατήρησης της ενέργειας στο διαστελλόμενο σύμπαν

Παράξενο αλλά αληθινό: η ενέργεια δεν διατηρείται στο διαστελλόμενο σύμπαν Στο σχολείο οι μαθητές μαθαίνουν ότι η ενέργεια μπορεί να αλλάζει μορφές, αλλά ποτέ δεν δημιουργείται εκ του μηδενός, ούτε εξαφανίζεται. Πρόκειται για την αρχή διατήρησης της ενέργειας, έναν από… Read More ›

Δημόκριτος και Οργανική Χημεία

Ο Δημόκριτος παρότι στην πραγματικότητα ήταν σύγχρονος του Σωκράτη, θεωρείται «προσωκρατικός» φιλόσοφος. Σχεδόν κανένα από τα γραπτά του Δημόκριτου δεν έχει διασωθεί. Ότι γνωρίζουμε γι αυτόν προέρχεται από άλλους φιλοσόφους, όπως τον Αριστοτέλη, που τον αναφέρουν για να τον επικρίνουν…. Read More ›

Η χειρότερη πρόβλεψη της Φυσικής

Μια καλή επιστημονική θεωρία είναι αυτή που κάνει ακριβείς προβλέψεις. Ωστόσο, υπάρχει μια πρόβλεψη στη σύγχρονη φυσική που είναι πραγματικά πολύ κακή – ίσως η χειρότερη σε όλες τις επιστήμες. Η σύγχρονη φυσική μπορεί να προβλέψει αρκετά περίπλοκα πράγματα, π.χ… Read More ›

Ένα μικρό βήμα προς την κβαντική βαρύτητα

Mετρήθηκε βαρυτική έλξη ίση με 0,00000000000000003 Newton Η βαρύτητα διαφέρει από τις τρεις άλλες γνωστές θεμελιώδεις δυνάμεις (ηλεκτρομαγνητική, ασθενής πυρηνική και ισχυρή πυρηνική) επειδή περιγράφεται καλύτερα ως μια καμπυλότητα του χωροχρόνου. Γι αυτό το λόγο ‘αντιστέκεται’ στην ενσωμάτωσή της στην κβαντική… Read More ›

Ο μύθος της υπεριώδους καταστροφής

Ένας από τους πιο αγαπημένους μύθους στην κβαντική ιστορία, είναι ότι εφόσον η προσπάθεια των Rayleigh-Jeans να εξηγήσουν την ακτινοβολία του μέλανος σώματος σύμφωνα με την κλασσική μηχανική αποτύγχανε παταγωδώς στα μικρά μήκη κύματος (η επονομαζόμενη υπεριώδης καταστροφή), ήταν αυτή η αποτυχία… Read More ›

Από τον Δημόκριτο στους Κβαντικούς Υπολογιστές

O Γαληνός μας περιέσωσε ένα απόσπασμα (125) από τα γραπτά του Δημόκριτου όπου παρουσιάζει το Λογικό να διαφωνεί με τις Αισθήσεις ως προς τι είναι ‘αληθινό’. Λογικό: ‘Νόμωι γὰρ χροιή, νόμωι γλυκύ, νόμωι πικρόν, ἐτεῆι δ᾿ ἄτομα καὶ κενόν’ (Φαινομενικά… Read More ›

Κρύσταλλοι χρόνου διάρκειας 40 λεπτών

Αν και με το πρώτο άκουσμα οι «κρύσταλλοι χρόνου» παραπέμπουν σε μαγεία, στην πραγματικότητα είναι ορολογία της φυσικής στερεάς κατάστασης. Και δεν είναι τόσο μυστηριώδεις όσο δείχνει το όνομά τους. Μια ομάδα φυσικών κατασκεύασε τον πιο σταθερό κρύσταλλο χρόνου μέχρι… Read More ›

Στέφανος Τραχανάς: Επιστήμη και Δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς 

Ανορθολογισμός και Ψευδοεπιστήμη Ο Στέφανος Τραχανάς, πανεπιστημιακός δάσκαλος, επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης , διδάσκων κβαντική Φυσική στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου, ιδρυτικό μέλος και πρώτος διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης , ιδρυτής του Κέντρου Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων Mathesis ,… Read More ›

Ο ΚΥΚΛΟΣ – Επιστήμη και δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς

Το νέο βιβλίο του Στέφανου Τραχανά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Πώς συμβαίνει και σε μια εποχή υποτιθέμενου θριάμβου της επιστήμης, ένας διαρκώς μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων να παραδίδονται χωρίς ­αντίσταση στις πιο ακραίες μορφές ανορθολογισμού και ψευδοεπιστήμης; Και πώς συμβαίνει… Read More ›

Ο νομπελίστας Anthony Leggett

Ο Sir Anthony Leggett βραβεύθηκε με Νόμπελ Φυσικής το 2003 «για την πρωτοποριακή συμβολή του στη θεωρία των υπεραγωγών και των υπερρευστών». Στο βίντεο που ακολουθεί δίνει μια μεγάλης διάρκειας συνέντευξη στην Lauren Hayward, από την σχολή Perimeter Teaching και… Read More ›

Η κβαντική φυσική με εικόνες, χωρίς μαθηματικά

Ο Bob Coecke εξηγεί πως αντικατέστησε τα μαθηματικά με εικόνες και γιατί πρέπει όλοι μας να κατανοήσουμε την υποατομική φυσική: Είναι πιο εύκολο να πείσεις παιδιά παρά ενήλικες για τα κβαντομηχανικά φαινόμενα. Ο Βέλγος φυσικός Bob Coecke 55 ετών, πρώην… Read More ›

Νόμπελ Φυσικής 2023: Οι διαλέξεις των βραβευθέντων φυσικών

Οι Pierre Agostini, Ferenc Krausz και Anne L’Huillier βραβεύθηκαν με το Νόμπελ Φυσικής 2023 ««για την ανάπτυξη πειραματικών μεθόδων που παράγουν παλμούς φωτός διάρκειας attosecond για την μελέτη της δυναμικής των ηλεκτρονίων στην ύλη». Στις 8 Δεκεμβρίου, στο πλαίσιο της απονομής των βραβείων τους από την Σουηδική… Read More ›

Θεωρία χορδών, κβαντική βαρύτητα και μαύρες τρύπες

ή μήπως είμαστε ολογράμματα; Οι Brian Greene και Juan Maldacena συζητούν τις επιστημονικές εξελίξεις που συνδέουν τις μαύρες τρύπες, την θεωρία χορδών, την κβαντική βαρύτητα, την κβαντική σύμπλεξη, τις σκουληκότρυπες και την ολογραφική αρχή:

Η κοκκώδης υφή του χωροχρόνου

O χρόνος που μετράει ένα ρολόι είναι «κβαντωμένος», δηλαδή λαμβάνει συγκεκριμένες μόνο τιμές, και όχι όλες. Είναι σαν να έχει κοκκώδη υφή, να σύγκεται δηλαδή από διακριτούς κόκκους, και όχι από μια συνεχή επιφάνεια. Αυτό είναι το πιο ιδιάζον χαρακτηριστικό… Read More ›

Αποσαφηνίζοντας την Αρχή της Αβεβαιότητας του Χάιζενμπεργκ

Η Αρχή της Αβεβαιότητας του Heisenberg είναι μία από τις πιο μη διαισθητικές αρχές της Φυσικής. Μας λέει ότι είναι αδύνατο να γνωρίζουμε ταυτόχρονα με ακρίβεια και την θέση και την ταχύτητα ενός σώματος. Αν γνωρίζουμε με απόλυτη ακρίβεια ένα… Read More ›

Πειραματικές μέθοδοι που προσεγγίζουν χρονικές κλίμακες αττοδευτερολέπτου

Ιστορικό υπόβαθροΜε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2023 τιμήθηκε η έρευνα για την μελέτη της κίνησης ηλεκτρονίων σε άτομα, μόρια και στην συμπυκνωμένη φάση της ύλης διαμέσου της φασματοσκοπίας αττοδευτερολέπτου (attosecond). Όταν ο Werner Heisenberg διατύπωσε τη νέα κβαντική μηχανική το… Read More ›

Δεν μπορεί κανείς να παρατηρήσει τον κόσμο χωρίς να τον αλλάξει

Δεν μπορεί κανείς να παρατηρήσει τον κόσμο χωρίς να τον αλλάξει. Αυτή η άποψη οδήγησε τον Βέρνερ Χάιζενμπεργκ στην κβαντομηχανική κι αυτή ήταν το δίλημμά του. Ήθελε να μελετήσει τον κόσμο, δεν τον ενδιέφερε να τον αλλάξει. Ωστόσο τον άλλαξε,… Read More ›

Η συμβολή της Ελλάδας στην αττοφυσική

Ο δρ Ελευθέριος Γουλιελμάκης μας μιλά για το έργο του στην αττοφυσική, το νέο ερευνητικό πεδίο που βραβεύτηκε φέτος με το Νόμπελ Φυσικής. Tο φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής μοιράστηκαν οι Pierre Agostini (The Ohio State University, Columbus, HΠΑ), Ferenc Krausz… Read More ›

H ατομική βασίλισσα

Στις 3 Νοεμβρίου του 1958 το περιοδικό Time δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Η ατομική βασίλισσα» , με το οποίο τόνιζε πως η Φρειδερίκη είχε έναν σοβαρό σκοπό για την παρουσία της στην Αμερική, καθώς στην Ελλάδα σύντομα θα ξεκινούσε να… Read More ›

Βραβείο Νόμπελ Χημείας 2023 στην κβαντική φυσική

(νεώτερη ενημέρωση)Το Νόμπελ Xημείας 2023 απονεμήθηκε στους: Moungi G. Bawendi (MIT, ΗΠΑ), Louis E. Brus (Columbia, ΗΠΑ), Alexei I. Ekimov (Nanocrystals Technology Inc., ΗΠΑ) «για την ανακάλυψη και τη σύνθεση κβαντικών κουκκίδων» Φύτεψαν έναν σημαντικό σπόρο στη νανοτεχνολογία Το Νόμπελ… Read More ›

«Βραβείο Ηθικής Τάξεως» στον Στέφανο Τραχανά

(νεώτερη ενημέρωση) Η ομιλία του Στέφανου Τραχανά κατά την απονομή του βραβείου Αφιερώνεται σε όλους τους ανθρώπους  των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης και του Mathesis. Χωρίς αυτούς δεν θα ήμουν σήμερα εδώ. Το βραβείο ανήκει σε όλους μας. Η ομιλία διηγείται… Read More ›

Η καμπύλη του συντονισμού και ο χρόνος ζωής των σωματιδίων

Πως η αβεβαιότητα στην ενέργεια ενός σωματιδίου προσδιορίζει με εξαιρετική ακρίβεια τον χρόνο ζωής ασταθών σωματιδίων Υπάρχουν σωματίδια που ζουν αιώνια ή για να το πούμε διαφορετικά, ο χρόνος ζωής τους είναι μεγαλύτερος από την ηλικία του σύμπαντος, όπως για… Read More ›

Είναι μαγικός ο πυρήνας του οξυγόνου-28;

Ο πυρήνας του oξυγόνου-28 περιέχει 20 νετρόνια και οκτώ πρωτόνια. Αυτό το παράξενο ισότοπο του οξυγόνου αναζητείται εδώ και πολύ καιρό από τους φυσικούς, καθώς οι υποτιθέμενες ασυνήθιστες ιδιότητές του θα τους επέτρεπαν να ελέγξουν τις θεωρίες για το πώς… Read More ›

Η σπουδαιότερη εργασία του Οπενχάιμερ

Πώς οι σταλινικές εκκαθαρίσεις του 1936-38 έγιναν αφορμή για την σπουδαιότερη δημοσίευση του Οπενχάιμερ Πολύ πριν αρχίσει να εργάζεται στο Manhattan Project και την ανάπτυξη της ατομικής βόμβας, ο J. Robert Oppenheimer ήταν ένας πρωτοπόρος φυσικός με σημαντικές επιστημονικές δημοσιεύσεις… Read More ›

Το κυνήγι του «δαίμονα»

Οι φυσικοί επιβεβαιώνουν την προ 67 ετών πρόβλεψη για το σωματίδιο «δαίμονας» Η χαρακτηριστική διέγερση ενός μετάλλου είναι το πλασμόνιό του, το οποίο είναι μια κβαντισμένη συλλογική ταλάντωση της πυκνότητας των ηλεκτρονίων του. Το 1956, ο θεωρητικός φυσικός Ντέιβιντ Πάινς (David… Read More ›

Τα μιόνια εξακολουθούν να μπερδεύουν τους φυσικούς

Το μυστήριο με την ανώμαλη μαγνητική ροπή του μιονίου συνεχίζεται Το μιόνιο (συμβολίζεται με το ελληνικό γράμμα μ – αγγλική ονομασία muon) είναι στοιχειώδες σωματίδιο παρόμοιο με το ηλεκτρόνιο, με αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο -1 και ιδιοστροφορμή (spin) 1⁄2. Μαζί με το ηλεκτρόνιο,… Read More ›

Η φρενίτιδα για τον «υπεραγωγό» LK-99

‘Δια των μετρήσεων προς την γνώση‘ (Door meten tot weten), ιδού τι θα ήθελα να γράψω ως σύνθημα πάνω από την είσοδο κάθε εργαστηρίου φυσικής», έλεγε ο Kamerlingh Onnes, ο πειραματικός φυσικός που ανακάλυψε το φαινόμενο της υπεραγωγμότητας. «Δια των… Read More ›

Στη θεωρία των χορδών το μετάλλιο Dirac 2023

To Διεθνές Κέντρο Θεωρητικής Φυσικής Abdus Salam (ICTP) απένειμε το μετάλλιο Dirac 2023 σε τέσσερις φυσικούς για την συνεισφορά τους στη θεωρία των χορδών, ένα μαθηματικό πλαίσιο της θεμελιώδους φυσικής που στοχεύει να περιγράψει το σύνολο του σύμπαντος:Jeffrey Harvey, Πανεπιστήμιο… Read More ›

Είναι το LK-99 υπεραγώγιμο υλικό σε θερμοκρασία δωματίου;

Πειράματα ερευνητών στη Νότια Κορέα υποστηρίζουν ότι το υλικό με την ονομασία LK-99 είναι το πρώτο υπεραγώγιμο υλικό σε θερμοκρασία δωματίου. Πρόκειται για πραγματικό γεγονός ή είναι απλώς διαφημιστικό κόλπο;Η υπεραγωγιμότητα είναι το φαινόμενο, όπου, στις κατάλληλες φυσικές συνθήκες, η… Read More ›

Οι διαλέξεις του Feynman για τους … υπολογιστές

Οι τελευταίες διάλεξεις που έδωσε ο βραβευμένος με Νόμπελ Ρίτσαρντ Φάινμαν στους φοιτητές του στο Caltech δεν ήταν για την φυσική αλλά για την επιστήμη των υπολογιστών. Η πρώτη έκδοση του «The Feynman Lectures on Computation» δημοσιεύτηκε το 1996 και… Read More ›

Τι κάνει το ηλεκτρόνιο μέσα στον χώρο του τροχιακού του;

Ακολουθεί μια «κουβαροειδή» τροχιά; Ας υποθέσουμε ότι συζητάμε με έναν συνάδελφο χημικό που έχει δει πολλές φορές στα βιβλία της χημείας – από τα σχολικά έως τα πανεπιστημιακά – να δείχνονται (για τα λεγόμενα ατομικά τροχιακά) εικόνες όπως αυτές του… Read More ›

Από την αβεβαιότητα γεννιέται η βεβαιότητα

(Ας) διανύσουμε για μια ακόμα φορά την συλλογιστική αλυσίδα που οδηγεί από το «μυστήριο της ατομικής σταθερότητας» στη θεμελιώδη πιθανοκρατία της κβαντομηχανικής και την συνακόλουθη αρχή της κατάρρευσης σε μια μέτρηση: 1. Σταθερότητα Kβάντωση2. Κβάντωση Κυματική συμπεριφορά 3. Κύμα +… Read More ›

Δυο δρόμοι προς την κβαντική βαρύτητα

● Αν το σύμπαν ξεκίνησε από μια Μεγάλη Έκρηξη, πρέπει να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που εφαρμόζουμε την φυσική στην αρχή του χρόνου ● Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς; Οι προσπάθειες για την οικοδόμηση μιας θεωρίας που συνδέει την κβαντική φυσική… Read More ›

Το αυτοπαρατηρούμενο σύμπαν και το Γ θέμα φυσικής

… των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων Γνωστοί φυσικοί, όπως Eugene Wigner και ο John Archibald Wheeler προβληματιζόμενοι με τα θεμέλια της κβαντικής θεωρίας, υποστήριζαν πως δεν αρκεί μόνο η μετρητική συσκευή για να αποκτήσει νόημα η θεωρία, αλλά και η ίδια… Read More ›

Σκάσε και υπολόγιζε

Ένα heavy metal τραγούδι για την Κβαντική Φυσική Με το που εμφανίστηκε η κβαντική φυσική ήταν φανερό ότι εξηγούσε τα πειράματα και έκανε επιτυχείς προβλέψεις. Αφού λοιπόν βοηθούσε τους φυσικούς να κάνουν την δουλειά τους, πολλοί από αυτούς υποστήριζαν ότι… Read More ›

Μια εξωφρενική επιβράδυνση νετρίνων

Θα μπορούσαν οι κβαντικές ιδιότητες του χωροχρόνου να επιβραδύνουν τα νετρίνα; Οι εκρήξεις ή εκλάμψεις ακτίνων γ (GRB=Gamma-Ray Burst), έχουν τεράστιο ενδιαφέρον ως αστροφυσικό φαινόμενο. Δημιουργούνται κατά τη γέννηση άστρων νετρονίων ή μαύρων τρυπών από βίαια κοσμικά φαινόμενα όπως η… Read More ›

Η πρώτη ακτινογραφία ενός μεμονωμένου ατόμου

Για πρώτη φορά μελετήθηκε ένα και μόνο άτομο με ακτίνες Χ Μια ομάδα φυσικών καθοδηγούμενη από τον Saw Wai Hla συνέλαβε την ΥΠΟΓΡΑΦΗ ενός μόνο ατόμου, κάτι που κανείς μέχρι σήμερα δεν είχε καταφέρει. Αυτό το πρωτοποριακό επίτευγμα θα μπορούσε… Read More ›

Το σύμπαν γεννήθηκε με μια «έκρηξη» κι όχι με μια «αναπήδηση»

Oι κοσμολογικές θεωρίες κατατάσσονται γενικά σε τρεις κατηγορίες:(1) Τις θεωρίες σταθερής κατάστασης, που υποστηρίζουν ότι το σύμπαν παραμένει αιώνια αμετάβλητο.(2) Τις θεωρίες, όπως η Μεγάλη Έκρηξη, συμφωνα με τις οποίες το σύμπαν εμφανίστηκε ξαφνικά κάποια συγκεκριμένη στιγμή του παρελθόντος και έκτοτε εξελίσσονται.(3) Και τις… Read More ›

Παρατηρήθηκε μιά σπάνια διάσπαση του μποζονίου Higgs

… στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) του CERN Οι πειραματικές ομάδες ATLAS και CMS στο CERN, ένωσαν τις δυνάμεις τους για να ανιχνεύσουν τα πρώτα στοιχεία μιας σπάνιας διάσπασης του μποζονίου Higgs προς ένα μποζόνιο Ζ και ένα φωτόνιο Η… Read More ›

Κβαντομηχανική ελεύθερη πτώση

Ένα από τα απλούστερα και σημαντικότερα προβλήματα της κλασικής φυσικής, είναι η μελέτη της κίνησης μιας μπάλας μάζας m που αφήνεται να πέσει ελεύθερα από ύψος H και ανακλάται ελαστικά από το οριζόντιο επίπεδο έδαφος. Aν g είναι η σταθερή… Read More ›

Το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο χωρίς φωτόνια

Η θεωρητική ερμηνεία των πειραματικών δεδομένων του φωτοηλεκτρικού φαινομένου είναι ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα, αν δεν είμαστε υποψιασμένοι εκ των προτέρων για την σωματιδιακή φύση του φωτός. Υποψιασμένος ήταν και ο Einstein (από τον Planck) όταν ερμήνευε το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο…. Read More ›

Η κυματική φύση της σκοτεινής ύλης

Η σκοτεινή ύλη θα μπορούσε να αποτελείται από σωματίδια με τόσο μικρή μάζα, ώστε να κυριαρχεί η κυματική φύση τους  Αν και οι κινήσεις των γαλαξιών μας δίνουν ενδείξεις ότι η σκοτεινή ύλη σίγουρα υπάρχει, μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν… Read More ›

Κβάντα, GPS και άλλα μυστήρια της ζωής

Ο φυσικός Ντέιβιντ Κάιζερ πιάνει το νήμα της πιο αλλόκοτης θεωρίας από την αρχή Πανεπιστήμιο Κορνέλ, Νέα Υόρκη, 1964. Σε μία από τις διάσημες διαλέξεις του, προσπαθώντας να περιγράψει στο ακροατήριό του τη μυστηριώδη συμπεριφορά των πιο μικροσκοπικών σωματιδίων της… Read More ›

Σκουληκότρυπες στο εργαστήριο

Στη Φυσική η σκουληκότρυπα, γνωστή και ως γέφυρα Αϊνστάιν-Ρόζεν, είναι μια υποθετική σήραγγα που συνδέει απομακρυσμένα σημεία του χωροχρόνου. Παρότι η ύπαρξη των σκουληκοτρυπών επιτρέπεται από την θεωρία της σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν, προς το παρόν δεν έχουν εντοπιστεί στο… Read More ›

Η Ελιγολάνδη με το μοναδικό της δέντρο

Το καλοκαίρι του 1925 (i), ένας εικοσιτριάχρονος Γερμανός πέρασε μέρες αγωνιώδους μοναξιάς σε ένα ανεμοδαρμένο νησί της Βόρειας Θάλασσας: την Ελιγολάνδη(ii) ή Χέλγκολαντ (Helgoland) – το Ιερό νησί. Σ’ αυτό το νησί, συνέλαβε την μαθηματική δομή της κβαντικής φυσικής. Ίσως… Read More ›

Η εποχή της αβεβαιότητας

Ένας πρίγκιπας αλλάζει τα δεδομένα (…) Τον Νοέμβριο του 1924 συγκεντρώνεται ολόκληρη η Σχολή Φυσικής του Πανεπιστημίου των Παρισίων για να ακούσει την υπεράσπιση της διδακτορικής διατριβής του Λουί ντε Μπρολί.Ο Ντε Μπρολί υψώνει την αριστοκτατικά έρρινη φωνή του και… Read More ›

Η προέλευση της αρχής της αβεβαιότητας

Για να εντοπίσουμε την θέση ενός αντικειμένου παρατηρώντας το, πρέπει να το φωτίσουμε. Να ρίξουμε πάνω του φωτόνια, μερικά από τα οποία αφού προσκρούσουν στο αντικείμενο, θα ανακλαστούν και θα φτάσουν στα μάτια μας. Το φως, αν και σπάνια το… Read More ›

Η μελωδία των ατόμων

Ο μετασχηματισμός των φασματικών γραμμών κάθε στοιχείου σε μουσικούς τόνους ως διασκεδαστικό παιχνίδι Στο βίντεο που ακολουθεί ακούγονται «οι ήχοι των ατόμων» υδρογόνου (Η), ηλίου (He), λιθίου (Li), των αμετάλλων (C, N, O), των αλογόνων (F, Cl, Br) και των… Read More ›

Εναντίον της ερμηνείας «σκάσε και υπολόγιζε»

ή με άλλα λόγια εναντίον της ερμηνείας της Κοπεγχάγης Η πλειοψηφία των φυσικών θεωρούσε ότι εφόσον οι κανόνες που βάζει η κβαντική θεωρία κάνουν επιτυχείς προβλέψεις, τότε δεν υπάρχει λόγος να εξηγήσουμε γιατί αυτοί οι πρακτικοί κανόνες λειτουργούν σωστά. Γιατί… Read More ›

Γκρέτε Χέρμαν εναντίον Τζον φον Νόϊμαν

Για πολλά χρόνια ένα θεώρημα του John von Neumann εμπόδιζε τους «αιρετικούς», όπως οι Einstein και Louis de Broglie, να υπερασπιστούν μια κβαντική θεωρία ρεαλιστική απαλλαγμένη από την πιθανοκρατία. Ο θεός δεν παίζει ζάρια με τον κόσμο έλεγε ο Αϊνστάιν…. Read More ›

Η κβαντομηχανική στα σχολεία

(νεώτερη ενημέρωση 17/12/2022) ==================================== Ο Σύλλογος Φυσικών Κρήτης διοργανώνει διαδικτυακό σεμινάριο-συζήτηση με τον Στέφανο Τραχανά με αφορμή το μεταβατικό πρόγραμμα σπουδών της Γ Λυκείου και την διδασκαλία εισαγωγικών εννοιών της Κβαντομηχανικής. Ο Στέφανος Τραχανάς, συγγραφέας βασικών Πανεπιστημιακών συγγραμμάτων Κβαντομηχανικής και… Read More ›

Από την περιφρόνηση στο βραβείο Νόμπελ

Κανείς δεν έπαιρνε στα σοβαρά τα κβαντικά πειράματα του John F. Clauser – 50 χρόνια μετά, βραβεύθηκε με Νόμπελ Φυσικής Στη δεκαετία του 1960, ο Clauser ήταν μεταπτυχιακός φοιτητής φυσικής στο πανεπιστήμιο Columbia. Κατά τύχη βρήκε στη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου… Read More ›

Νόμπελ Φυσικής 2022: Οι διαλέξεις των βραβευθέντων φυσικών

Οι Alain Aspect, John F. Clauser και Anton Zeilinger βραβεύθηκαν με το Νόμπελ Φυσικής 2022 «για τα πειράματα με συν-πλεκόμενα (entangled) φωτόνια, που επιβεβαιώνουν την παραβίαση των ανισοτήτων Bell και την πρωτοποριακή επιστήμη της κβαντικής πληροφορικής». Οι διαλέξεις των Aspect, Clauser και Zeilinger, που δόθηκαν σήμερα, στο πλαίσιο… Read More ›

Το μυστήριο του σπιν

Σύμφωνα με τα σχολικά βιβλία «ο κβαντικός αριθμός του σπιν ενός ηλεκτρονίου καθορίζει την ιδιοπεριστροφή του ηλεκτρονίου…. Σε κάθε τροχιακό δε μπορούμε να έχουμε περισσότερα από δύο ηλεκτρόνια και επιπλέον το ένα περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του αντίθετα από… Read More ›

Συνείδηση και Κβαντική Φυσική

O Eugene Wigner πέρα από την συνεισφορά του στην κβαντομηχανική και πυρηνική φυσική προβληματιζόταν πάντα με τα θεμέλια της κβαντικής θεωρίας. Υποστήριζε πως στην μελέτη του μικρόκοσμου υπεισέρχεται αλληλεπιδρώντας και η συνείδηση του παρατηρητή. Η συνείδηση, όχι ως μια υπερβατική οντότητα,… Read More ›

Όλα είναι κυματοσωμάτια

Σωμάτια ως προς τη φύση τους, κύματα ως προς την κίνησή τους Ο Is. Newton (1642-1727) επηρεασμένος ίσως από την εικόνα της φωτεινής ακτίνας θεωρούσε ότι το φως αποτελείται από στοιχειώδη σωμάτια, δηλαδή από οντότητες που(α) είναι αδιαίρετες,(β) οδεύουν από… Read More ›

Η ερμηνεία της υπεραγωγιμότητας του υδραργύρου

… 111 χρόνια μετά την ανακάλυψή της Ο Χάικε Κάμερλιν Όνες (Heike Kamerlingh Onnes. 1853 – 1926) ήταν Ολλανδός πειραματικός φυσικός και νομπελίστας ο οποίος πρωτοπόρησε σε μεθόδους ψύξης και διερεύνησε πως συμπεριφέρονται τα υλικά όταν ψύχονται σε θερμοκρασίες κοντά… Read More ›

Πού βρίσκεται το μέγιστο στο φάσμα μέλανος σώματος;

Το 1893 ο Γερμανός Wilhelm Wien (Νόμπελ Φυσικής 1911) απέδειξε χρησιμοποιώντας κλασική θερμοδυναμική, αυτό που είχε ήδη παρατηρήσει ποιοτικά ο Αμερικανός Samuel Langley: ότι το μήκος κύματος στο οποίο εκπέμπεται η περισσότερη ποσότητα ακτινοβολίας ενός θερμού (μέλανος) σώματος είναι αντιστρόφως… Read More ›

Στέφανος Τραχανάς: ‘Παίζει ακόμη ζάρια με τον κόσμο ο θεός;’

(νεώτερη ενημέρωση) Το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης διοργανώνει εκδήλωση αναγνώρισης του Στέφανου Λ. Τραχανά για την επί τέσσερις δεκαετίες εθελοντική, αδιάλειπτη, και ιδιαίτερα ποιοτική διδασκαλία μαθημάτων προχωρημένης φυσικής σε πολλές γενιές φοιτητών του Τμήματος, την Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2022, στις 15:00 Αμφιθέατρο Β’,… Read More ›

Το ενεργειακό παράθυρο Gamow

Στο εσωτερικό των άστρων πραγματοποιούνται πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης, όπως συνέβη και κατά την διάρκεια των πρώτων λεπτών μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Για να συμβεί μια πυρηνική αντίδραση σύντηξης πρέπει δύο πυρήνες να έρθουν πολύ κοντά ώστε οι ελκτικές ισχυρές πυρηνικές… Read More ›

Η επιβράβευση των κβαντικών αλγορίθμων με 3 εκατ. δολάρια

… και τα υπόλοιπα βραβεία Breakthrough σχετικά με την Φυσική Το βραβείο θεμελιώδους φυσικής 2023 των 3 εκατομμυρίων δολαρίων από το Breakthrough Prize Foundation μοιραζονται οι φυσικοί:Charles H. Bennett, IBM Thomas J. Watson Research CenterGilles Brassard, Université de MontréalDavid Deutsch,… Read More ›

Το κβαντικό φαινόμενο σήραγγας κάνει το DNA πιο ασταθές

Το παράξενο φυσικό φαινόμενο της κβαντικής σήραγγας μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις γονιδίων Οι βιολόγοι υποθέτουν ότι τα περίεργα (και εντελώς ακατανόητα στους περισσότερους) κβαντικά φαινόμενα παίζουν έναν σχετικά αμελητέο ρόλο μέσα στο κύτταρο. Όμως σύμφωνα με μια πρόσφατη θεωρητική ανάλυση… Read More ›

Η διάδοση της «βασιλείας» του Καρόλου Γ’

Ο φυσικός John Stewart Bell (1928 – 1990) γενννήθηκε στο Μπέλφαστ της Βορείου Ιρλανδίας και έγινε γνωστός από την διατύπωση του θεωρήματος Bell, το οποίο έβαλε ταφόπλακα σε κάθε θεωρία κρυμμένων μεταβλητών στην Κβαντική Φυσική. Φημολογείται ότι τη χρονιά που πέθανε… Read More ›

Λύθηκε το παράδοξο της μαύρης τρύπας;

Mαύρες τρύπες, σκουληκότρυπες, κβαντική σύμπλεξη, Αϊνστάιν, μυστηριώδεις νήσοi και μια νέα φυσική που βλέπει πως το εσωτερικό μιας μαύρης τρύπας βρίσκεται μυστικά και στο εξωτερικό της! Οι μαύρες τρύπες είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη φυσική. Επί δεκαετίες, οι… Read More ›

Αντιύλη: 2 ή 3 πράγματα που (δεν) ξέρω γι’ αυτήν

Όλα τα άτομα περιέχουν αντιύλη Τα πιο γνωστα υποατομικά σωματίδια είναι το πρωτόνιο, το νετρόνιο και το ηλεκτρόνιο. Αυτά τα σωματίδια σχηματίζουν τα άτομα από τα οποία συνίσταται το σώμα μας και ο κόσμος που μας περιβάλλει. Από αυτά, μόνο… Read More ›

Ένα κυματοπακέτο με πολλές συνιστώσες

Η μελέτη του κυματοπακέτου που προκύπτει από την επαλληλία πολλών αρμονικών κυμάτων, μπορεί να μας οδηγήσει στην απόδειξη του θεωρήματος εύρους ζώνης – το «κλασικό ανάλογο» της αρχής αβεβαιότητας του Χάιζενμπεργκ. Αρχικά θα προσεγγίσουμε την επαλληλία n αρμονικών κυμάτων με… Read More ›

Το θεώρημα εύρους ζώνης και η αρχή της αβεβαιότητας

Η αρχή της αβεβαιότητας του Χάιζενμπεργκ είναι συνέπεια της αρχής του κυματοσωματιδιακού δυϊσμού της ύλης. Σύμφωνα με αυτή ένα σωματίδιο με απόλυτα καθορισμένη ορμή – και επομένως με αβεβαιότητα στην ορμή , είναι ταυτόχρονα και ένα κύμα με καθορισμένο μήκος… Read More ›

Η αρχή της αβεβαιότητας

… από την Κβαντική Μηχανική των Λαντάου και Λίφσιτς Κυκλοφόρησε στα ελληνικά η ‘Κβαντική Μηχανική των Λεβ Λαντάου/Ευγκένι Λίφσιτς‘, από τις Εκδόσεις Ευρύαλλος (μετάφραση: Χρήστος Γραμματίκας, Κυριάκος Δασκαλόπουλος, Νάνα Ζουρελίδου, Θεμιστοκλής Μαυρογορδάτος, Δημοσθένης Σταλίδης, Κωστής Στούμπος, Αντρέας Τουμάσης, Γιάννης Φούτσης,… Read More ›

Η εκδίκηση (της αρχής αβεβαιότητας) του Χάιζενμπεργκ

Την άνοιξη του 1923, ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ επέστρεφε στο Μόναχο από το Γκέτιγκεν προκειμένου να ολοκληρώσει τη διδακτορική του διατριβή: είχε ακολουθήσει ένα ερευνητικό πρόγραμμα στη μαθηματική ρευστοδυναμική (ο τίτλος της διατριβής του είναι «Περί ευστάθειας και τύρβης υγρών ρευμάτων… Read More ›

Η κβαντική γέφυρα Wheatstone

Υπάρχουν μερικοί έξυπνοι τρόποι, πέραν των καθιερωμένων, με τους οποίους μπορούμε να μετρήσουμε τις τιμές αγνώστων φυσικών μεγεθών εύκολα και με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Σ’ αυτή την κατηγορία ανήκει η εξαιρετικά ακριβής μέθοδος της γέφυρας Wheatstone για την μέτρηση των… Read More ›

Το βαρυτικό ανάλογο του ατόμου του υδρογόνου

H «Εισαγωγή στην Κβαντική Μηχανική» του David J. Griffiths στην σελίδα 144 περιέχει μια άσκηση (την 4.16), όπου εξετάζεται το σύστημα Γης-Ήλιου ως ένα βαρυτικό ανάλογο του ατόμου του υδρογόνου. Η δυναμική ενέργεια στο άτομο του υδρογόνου είναι και με… Read More ›

Διακροτήματα και αρχή της αβεβαιότητας

Από την σύνθεση δυο αρμονικών ταλαντώσεων ίδιας διεύθυνσης, που γίνονται γύρω από το ίδιο σημείο, με το ίδιο πλάτος Α, αλλά διαφορετικές συχνότητες και , προκύπτει μια ιδιόμορφη κίνηση που παρουσιάζει διακροτήματα: Παρατηρούμε ότι το πλάτος της σύνθετης κίνησης μεταβάλλεται… Read More ›

Προσεγγίζοντας το απόλυτο μηδέν

Οι ερευνητές έψυξαν άτομα ινδίου σε θερμοκρασία κοντά στο 1 mK(=10-3Κ), καθιστώντας το ίνδιο το πρώτο άτομο της ομάδας III του περιοδικού πίνακα που έγινε υπερψυχρό. Σε θερμοκρασίες κοντά στο απόλυτο μηδέν ( −273,15 °C), τα άτομα κινούνται πιο αργά από έναν… Read More ›

Μια επιβεβαίωση (της αρχής) της αβεβαιότητας

Η αρχή της αβεβαιότητας (ή αρχή της απροσδιοριστίας), διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1927 από τον Γερμανό φυσικό Werner Heisenberg. Σύμφωνα με την πρώτη (και πιο γνωστή) διατύπωσή της, όσο ακριβέστερα μετράται η θέση ενός σωματιδίου, τόσο μεγαλύτερη θα είναι… Read More ›

Ο χάρτης των κβαντικών υπολογιστών

Όποιος παρακολουθεί τις συζητήσεις και όσα γράφονται γύρω από την κβαντική πληροφορική, μπορεί να πιστέψει ότι είμαστε πολύ κοντά στη χρήση υπολογιστών αρκετά εξελιγμένων, που θα μπορούν να αναδημιουργήσουν, για παράδειγμα, τον χρόνο και τον χώρο ή να ανακατασκευάσουν το… Read More ›

Άλλο ένα βήμα για το κβαντικό διαδίκτυο

Ερευνητές στην Ολλανδία κατάφεραν να τηλεμεταφέρουν κβαντικές πληροφορίες σε ένα απλό δίκτυο τριών κόμβων, μια «πρωτιά» που συνιστά σημαντικό βήμα προόδου για ένα μελλοντικό κβαντικό Ίντερνετ. Το επίτευγμα κατέστη εφικτό χάρη στη βελτίωση της κβαντικής μνήμης και της ποιότητας των… Read More ›

Πώς ρέει ανεξάντλητη ενέργεια από μια οπή

Η ανακάλυψη και η χρήση των σωματιδίων που είναι γνωστά ως «οπές» ήταν ένα από τα μεγαλύτερα επιστημονικά επιτεύγματα του περασμένου αιώνα. Αποτέλεσαν το θεμέλιο του σύγχρονου τεχνολογικού πολιτισμού και άλλαξαν τον κόσμο. Επιπλέον μας υπενθυμίζουν την μακροπρόθεσμη αξία της… Read More ›

Κβαντοδυφία (qubits) από άτομα υττερβίου

Ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά πεδία της εποχής μας είναι η έρευνα σχετικά με τους κβαντικούς υπολογιστές. Έχουν κατασκευαστεί ήδη κβαντικοί υπολογιστές που εκτελούν λειτουργίες υψηλής πιστότητας, χρησιμοποιώντας ως θεμελιώδη μονάδα εγγραφής κβαντικά συστήματα υπεραγώγιμων κυκλωμάτων, οπτικά συμβολόμετρα, παγιδευμένα ιόντα… Read More ›

Επιστήμη και κινηματογραφική επιστημονική φαντασία

Στο πλαίσιο των Conversations on the Quantum World, μιας σειράς διαδικτυακών σεμιναρίων του Caltech Science Exchange, ο φυσικός του Caltech Σπύρος Μιχαλάκης και ο συγγραφέας/παραγωγός του Χόλιγουντ Ed Solomon συζητούν με την Whitney Clavin για την σύνδεση της επιστήμης με… Read More ›

Η σταθερά του Πλανκ και η παγκόσμια κβαντική ημέρα

Η Παγκόσμια Κβαντική Ημέρα ‘γιορτάζεται’ στις 14 Απριλίου. Η ημερομηνία αυτή (4/14) επιλέχθηκε από τα ψηφία της στρογγυλοποιημένης παγκόσμιας σταθεράς του Πλανκ: h=4,14×10−15 eV∙s = 0,00000000000000414 electronvolt∙second. Η μονάδα μέτρησης της σταθεράς Πλανκ εκφράζει το μέγεθος της στροφορμής. Στο διεθνές σύστημα μονάδων… Read More ›

Να διδάσκεται ή όχι κβαντική φυσική στο Λύκειο;

Η απόφαση μάλλον έχει ληφθεί. Από την επόμενη σχολική χρονιά 2022-2023 οι μαθητές της Γ΄Λυκείου, σύμφωνα με το μεταβατικό πρόγραμμα σπουδών στη Φυσική Προσανατολισμού, θα διδαχθούν  για πρώτη φορά, στοιχεία κβαντικής φυσικής. Μπορεί κανείς να διαφωνεί με τον τρόπο παρουσίασης… Read More ›

Τι μας διδάσκει το απλούστερο κβαντομηχανικό πρόβλημα

Σύμφωνα με την εφημερίδα της κυβέρνησης (βλέπε ΕΔΩ) το μεταβατικό πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος της Φυσικής της Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας της Γ’ τάξης Γενικού Λυκείου, που θα ισχύσει  από το σχολικό έτος 2022-2023 (αφορά τους μαθητές… Read More ›

Οι μελλοντικές εφαρμογές των Κβαντικών Υπολογιστών είναι απρόβλεπτες

Ο John Preskill για τους Κβαντικούς Υπολογιστές Ο θεωρητικός φυσικός John Preskill, σε συνένευξη που έδωσε στην Whitney Clavin, μιλάει για τους κβαντικούς υπολογιστές, την έρευνα για την κατασκευή τους, τα όρια των σημερινών κλασικών υπολογιστών, το απρόβλεπτο των μελλοντικών… Read More ›

Σωματίδιο παγιδευμένο σε πηγάδι δυναμικού απείρου βάθους

… ή ένα σωματίδιο μέσα σε μονοδιάστατο σωλήνα Θεωρούμε ένα σωματίδιο μάζας m που βρίσκεται μέσα σε έναν πολύ λεπτό σωλήνα μήκους L, έτσι ώστε να κινείται χωρίς τριβές μόνο κατά την οριζόνται διεύθυνση του άξονα χ, σύφωνα με το… Read More ›

Μαύρες τρύπες με μαλλιά επιλύουν (ξανά) το παράδοξο του Hawking

Άλλη μια «λύση» στο παράδοξο της απώλειας πληροφοριών της μαύρης τρύπας που διατύπωσε για πρώτη φορά ο Steven Hawking. Οι μαύρες τρύπες είναι νεκρά άστρα που έχουν καταρρεύσει και το βαρυτικό τους πεδίο είναι τόσο ισχυρό που τίποτε, ούτε καν… Read More ›

Μια εξωτική ατομική μετάβαση

… από το μιόνιουμ στο αντι-μιόνιουμ Το μιόνιουμ είναι ένα εξωτικό άτομο που αποτελείται από ένα αντιμιόνιο και ένα ηλεκτρόνιο. Ανακαλύφθηκε το 1960 από τον Vernon W. Hughes και του δόθηκε το χημικό σύμβολο Mu. Ο χρόνος ζωής του είναι… Read More ›

Η πειραματική επιβεβαίωση του κβαντικού σπιν

Πριν από 100 χρόνια, τις πρώτες πρωινές ώρες της 8ης Φεβρουαρίου 1922, οι Stern και Gerlach διοχέτευσαν μια δέσμη ατόμων αργύρου σε ένα μαγνητικό πεδίο και παρατήρησαν τον διαχωρισμό της. Χωρίς να συνειδητοποιούν αρχικά τι έβλεπαν, οι Otto Stern και… Read More ›

Μήπως η Κβαντική Φυσική μας αποκαλύπτει ότι η ζωή δεν είναι παρά ένα όνειρο;

Μια προκλητική κβαντική υπόθεση αμφισβητεί την αντικειμενική πραγματικότητα Η φίλη μου η Έμιλυ, μου λέει συχνά τα όνειρά της κι εγώ λιγότερο συχνά της λέω τα δικά μου, τα οποία συνήθως είναι πολύ θολά και ασύνδετα για να τα διηγηθώ…. Read More ›

Πώς η φυσική του συντονισμού διαμορφώνει την ύπαρξή μας

Το φαινόμενο του συντονισμού είναι γνωστό από την φυσική των εξαναγκασμένων ταλαντώσεων. Όταν συμβαίνει συντονισμός τότε έχουμε ταλάντωση με το μέγιστο πλάτος. Γι αυτό ένας τραγουδιστής της όπερας μπορεί να σπάσει ένα ποτήρι κρασιού με την φωνή του, αρκεί η… Read More ›

Μια κβαντική επιφοίτηση για την συνάρτηση ζήτα

Οι φυσικοί βρίσκουν μια νέα προσέγγιση στο μαθηματικό πρόβλημα του ενός εκατομμυρίου δολλαρίων H συνάρτηση ζήτα του Riemann είναι μια φαινομενικά απλή συνάρτηση που προβληματίζει τους μαθηματικούς από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Το πιο διάσημο πρόβλημα, η υπόθεση Riemann,… Read More ›

Οι φανταστικοί αριθμοί στην Φυσική

Ποιά είναι η λύση της εξίσωσης x2=−1; Εκ πρώτης όψεως φαίνεται αδύνατη, αφού το τετράγωνο ενός πραγματικού αριθμού δεν μπορεί να είναι αρνητικό. Όμως οι εξισώσεις που δεν έχουν λύσεις εκνευρίζουν τους μαθηματικούς. Γι αυτό επινόησαν μια νέα κατηγορία αριθμών…. Read More ›

Φαϊνμάνιο (Feynmanium): Το τέλος του περιοδικού πίνακα στοιχείων;

Θα τελειώσει κάποτε ο περιοδικός πίνακας των στοιχείων; Ο αστικος μύθος λέει πως ο Ρίτσαρντ Φάυνμαν είχε θέσει ένα τέλος στο περιοδικό σύστημα μετά το υποθετικό στοιχείο 137, που ονομάζεται untriseptium ή ανεπίσημα feynmanium προς τιμήν του. Το επιβεβαιώνει και… Read More ›

Η ζωή του σωματιδίου Higgs

Πόσο ζει ένα σωματίδιο Higgs; Το σωματίδιο Higgs ζει πολύ λίγο. Αφού γεννηθεί μέσα από τις συγκρούσεις σωματιδίων, το διάσημο σωματίδιο ζει για λιγότερο από ένα τρισεκατομμυριοστό του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου ή 1,6×10-22 δευτερόλεπτα. Κι αυτό σύμφωνα με την θεωρία,… Read More ›

Οι ερμηνείες της κβαντομηχανικής

Η ερμηνεία της Κοπεγχάγης εναντίον της ερμηνείας de Broglie-Bohm και της ερμηνείας των πολλών κόσμων H κβαντομηχανική είναι σίγουρα η πιο επιτυχημένη επιστημονική θεωρία όλων των εποχών. Όχι μόνο εξήγησε τον κόσμο μας, αλλά και τον άλλαξε —μέσω της τεχνολογίας—… Read More ›

Η ελαφρότητα του συνόλου

Γιατί ένα σύστημα έχει μικρότερη μάζα από το άθροισμα μαζών των μεμονωμένων συστατικών του;  Αν βάλετε σε μια ζυγαριά 10 κύβους, ο καθένας με μάζα 10g, τότε προφανώς θα διαπιστώσετε ότι η συνολική μάζα τους είναι 100g. Aν η ζυγαριά δείξει,… Read More ›

Ατομικό ρολόι επιβεβαιώνει την γενική θεωρία της σχετικότητας σε αποστάσεις χιλιοστού

Η θεωρία της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν μας λέει ότι ο ρυθμός των ρολογιών εξαρτάται από την βαρύτητα (ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως βαρυτική ερυθρή μετατόπιση). Ένα ρολόι τοποθετημένο σε κάποιο υψόμετρο χτυπά γρηγορότερα σε σχέση με ένα ρολόι… Read More ›

Η ανακάλυψη της υπερρευστότητας του ηλίου-3 

  Μετά την ανακάλυψη της υπερρευστότητας του ηλίου-4 το 1938, τέθηκε το ερώτημα αν και το ήλιο-3 παρουσιάζει την ίδια συμπεριφορά. Ένα ερώτημα που παρέμενε αναπάντητο για σχεδόν 35 χρόνια. Το άτομο του ηλίου-3 (3He) διαθέτει δυο ηλεκτρόνια και ο… Read More ›

Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα

Οι φυσικοί του Πανεπιστημίου της Βρέμης, στη Γερμανία έφτασαν στην χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ σε εργαστήριο. Το πέτυχαν ως μέρος ενός πειράματος που περιλάμβανε την ελεύθερη πτώση κβαντικού αερίου (συμπύκνωμα Bose-Einstein) και επιβράδυνση της κίνησής του με μαγνητικά… Read More ›

Ερωτευμένος Σρέντινγκερ

Όταν ο Erwin Schrödinger επέστρεφε από τις καλοκαιρινές του διακοπές για το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 1925/26, δεν θα είχε επίγνωση ότι βρισκόταν στα πρόθυρα μιας έκρηξης δημιουργικότητας που θα άλλαζε για πάντα τον κόσμο της φυσικής. Είχε μόλις… Read More ›

Από το σταφιδόψωμο στον ατομικό πυρήνα

Η πειραματική διάταξη του πειράματος των Geiger–Marsden-Rutherford Ο πρώτος που συνέλαβε μια πιο ακριβή εικόνα του ατόμου ήταν ο φυσικός Ernest Rutherford, ο οποίος το 1909 επέβλεψε το πασίγνωστο πλέον πείραμα των Geiger–Marsden με το φύλλο χρυσού. Το σπουδαίο αυτό… Read More ›

Το μυστηριώδες πείραμα της κβαντικής γόμας

Το πείραμα της κβαντικής γόμας παρουσιάζεται πολλές φορές με έναν τρόπο που υπαινίσσεται ταξίδι στον χρόνο δεδομένου ότι μια μέτρηση στο παρόν μπορεί να αλλάξει (‘σβήσει’) το παρελθόν! Υπάρχει πλέον παράδοση στην παρουσίαση των δημοφιλών ‘παραδόξων’ της κβαντομηχανικής τα πράγματα… Read More ›

Οι μαύρες τρύπες εκτός από θερμοκρασία έχουν και πίεση

Στην κλασική θεωρία της γενικής σχετικότητας, οι μαύρες τρύπες είναι σχετικά απλά αντικείμενα. Μπορούν να περιγραφούν με τρεις μόνο ιδιότητες: την μάζα, το ηλεκτρικό φορτίο και την ιδιοπεριστροφή. Γνωρίζουμε όμως ότι η γενική σχετικότητα δεν είναι μια τελική θεωρία. Η… Read More ›

Η 2η Κβαντική Επανάσταση: Τι είναι η Κβαντική Τηλεμεταφορά;

Τα τελευταία χρόνια όταν κάποιος επιχειρεί να προβλέψει ποιοι θα μπορούσαν να βραβευθούν με το Νόμπελ Φυσικής περιλαμβάνει οπωσδήποτε τους τρεις φυσικούς: Alain Aspect, John Clauser και Anton Zeilinger. Στην ουσία πρόκειται για ένα βραβείο Νόμπελ στους θεμελιωτές της 2ης Κβαντικής Επανάστασης… Read More ›

Η ανθεκτική κατασκευή των ατόμων και των μορίων

Για να αντιληφθούμε κάτω από πόσο αντίξοες συνθήκες καταφέρνουν τα άτομα και τα μόρια να διατηρούν τη σταθερότητα της μορφής τους, θα εκτιμήσουμε την συχνότητα των κρούσεων μεταξύ των μορίων και του ατμοσφαιρικού αέρα υπό κανονικές συνθήκες. Θεωρούμε τα μόρια… Read More ›

Ο Αϊνστάιν στην παραλία

Ιδιοφυία … αλλά δεν μπορεί παρά να ξεπεραστεί Με τις δύο θεωρίες της σχετικότητας (ειδική και γενική) ο Αϊνστάιν έφερε τα πάνω κάτω στη φυσική και άλλαξε τις αντιλήψεις μας σχετικά με τον χρόνο, τον χώρο και την ύλη που… Read More ›

Πώς λειτουργεί ένας κβαντικός υπολογιστής; (βίντεο)

Από όλες τις συνέπειες της κβαντικής θεωρίας η πιο συγκλονιστική από τεχνολογική άποψη θα είναι οι κβαντικοί υπολογιστές. Όμως ποιά είναι η βασική διαφορά ενός κλασικού από έναν κβαντικό υπολογιστή; Ας την υπενθυμίσουμε για άλλη μια φορά: Στους γνωστούς κλασικούς… Read More ›

Κβαντική μηχανική και το πείραμα της διπλής σχισμής

Η κβαντομηχανική είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά και όμορφα πεδία της σύγχρονης φυσικής. Στο βίντεο που ακολουθεί ο Don Lincoln από το Fermilab μας περιγράφει το πείραμα της διπλής σχισμής και την σχέση του με την κβαντομηχανική: διαβάστε σχετικά:… Read More ›

Η ενοποίηση της Φυσικής με τα Μαθηματικά

Τα Μαθηματικά θα μας οδηγήσουν στην Τελική Θεωρία της Φυσικής Ακόμη και σε ατελή μορφή η Κβαντική Θεωρία Πεδίου (ΚΘΠ) είναι η πιο πετυχημένη φυσική θεωρία που διατυπώθηκε μέχρι σήμερα. Ο Nathan Seiberg, ένας από τους κορυφαίους αρχιτέκτονές της, υποψιάζεται… Read More ›

Τι είναι το φωτόνιο;

Μπορεί το στοιχειώδες σωματίδιο του φωτός να είναι τόσο συνηθισμένο, κρύβει όμως και πολλές εκπλήξεις. Αυτό που οι φυσικοί αποκαλούν φωτόνια, είναι αυτό που σε απλή γλώσσα ονομάζουμε φως. Ως κβάντα φωτός, τα φωτόνια είναι τα μικρότερα δυνατά πακέτα ηλεκτρομαγνητικής… Read More ›

Κβαντικοί Υπολογιστές και Κβαντική Φυσική

Οι κβαντικοί υπολογιστές δεν είναι η επόμενη γενιά υπερυπολογιστών – είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Για να συζητήσουμε τις πιθανές εφαρμογές τους, πρέπει να κατανοήσουμε τη θεμελιώδη φυσική που καθορίζει την θεωρία της κβαντικής πληροφορικής: Διαβάστε το άρθρο του Scott Aaronson… Read More ›

Ανίχνευση κορωνοϊού από τις ταλαντώσεις φύλλων γραφενίου

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ιλινόι στο Σικάγο (UIC) χρησιμοποίησαν με επιτυχία γραφένιο, ένα από τα πιο ισχυρά και λεπτά υλικά στον κόσμο, για την ανίχνευση του SARS-CoV-2 στο εργαστήριο. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ανακάλυψη θα μπορούσε να είναι μια σημαντική… Read More ›

Βίντεο: αποκωδικοποιώντας τις μαύρες τρύπες

Η μελέτη των μαύρων τρυπών, των σκοτεινότερων αντικειμένων του σύμπαντος, είναι σαν ένας αγώνας επίλυσης ενός παζλ αόρατων κομματιών. Οι μαύρες τρύπες κρύβονται πίσω από μια επιφάνεια που ονομάζεται Ορίζοντας των Γεγονότων. Δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής για οποιοδήποτε αντικείμενο διασχίσει… Read More ›

Φωτογράφιση ατόμων με την υψηλότερη δυνατή ανάλυση

Το 2018, οι ερευνητές του Cornell κατασκεύασαν έναν ανιχνευτή ο οποίος, σε συνδυασμό με μια διαδικασία που ονομάζεται πτυχογραφία, έκανε παγκόσμιο ρεκόρ τριπλασιάζοντας την ανάλυση ενός υπερσύγχρονου μικροσκοπίου ηλεκτρονίων. Παρά την επιτυχία της αυτή η μέθοδος είχε μια αδυναμία. Δούλευε… Read More ›

Η διδακτορική διατριβή του Χάιζενμπεργκ

Τον Μάιο του 1923 ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ επέστρεψε στο Μόναχο από το Γκέττιγκεν, όπου ήταν επισκέπτης φοιτητής, για να ολοκληρώσει το τελευταίο του εξάμηνο γράφοντας τη διδακτορική του διατριβή. Γνωρίζοντας την φήμη του Χάιζενμπεργκ για αμφιλεγόμενες λύσεις σε προβλήματα της… Read More ›

Πόσο μεγάλα είναι τα σωματίδια άλφα;

Το μέγεθος των σωματιδίων α (πυρήνες ατόμων ηλίου) προσδιορίστηκε με εξαιρετική ακρίβεια χρησιμοποιώντας εξωτικά άτομα ηλίου, όπου ένα ηλεκτρόνιο του ατόμου του ηλίου αντικαθίσταται με τον βαρύτερο ξάδελφό του, ένα μιόνιο. Το ήλιο-4 (He) είναι το δεύτερο πιο άφθονο στοιχείο… Read More ›

Ο Αϊνστάιν και η κίνηση Μπράουν

Κατά το 1827 ο Άγγλος βοτανολόγος Robert Brown πρωτοπαρατήρησε με το μικροσκόπιο την τρεμουλιαστή κίνηση μικρών κόκκων γύρης πάνω στο νερό. Είδε ότι οι κόκκοι γύρης χόρευαν ακατάπαυστα με κίνηση ακανόνιστη και τυχαία που αρχικά θεωρήθηκε σαν μια μορφή ζωής…. Read More ›

14 Απριλίου: η Παγκόσμια Κβαντική Ημέρα

Η παγκόσμια κβαντική ημέρα είναι μια πρωτοβουλία επιστημόνων κβαντικής φυσικής από όλο τον κόσμο. Ξεκινά σήμερα 14 Απριλίου 2021 ως αντίστροφη μέτρηση προς την πρώτη παγκόσμια γιορτή στις 14 Απριλίου 2022. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία, που καλεί όλους τους κβαντικούς… Read More ›

Η μαγεία της κβαντομηχανικής

Ο ακριβής προσδιορισμός της ταλάντωσης . Ένα φαινόμενο στο οποίο, σύμφωνα με τον Richard Feynman, η κβαντική μηχανική δίνει την πιο αξιοθαύμαστη πρόβλεψη. Η ερευνητική ομάδα των φυσικών του πειράματος LHCb δημοσίευσε χθες τα αποτελέσματα μιας εργασίας όπου αναφέρεται ο… Read More ›

Τα διαγράμματα Feynman σε 60 δευτερόλεπτα

 Τα διαγράμματα Feynman είναι η αναπαράσταση των αλληλεπιδράσεων των στοιχειωδών σωματιδίων με έναν απλό και πρακτικό τρόπο. Στο βίντεο που ακολουθεί γίνεται μια ενδιαφέρουσα προσπάθεια εξήγησης  αυτών των διαγραμμάτων μέσα σε 60 δευτερόλεπτα:  Δείτε επίσης: «Τα διαγράμματα Feynman … σε… Read More ›

Ψύξη αντιύλης με λέιζερ

Καναδοί και άλλοι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να «χειραγωγήσουν» για πρώτη φορά την αντιύλη με τη βοήθεια ενός ειδικά κατασκευασμένου λέιζερ, ώστε να την ψύξουν σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία, κοντά στο απόλυτο μηδέν. Οι ερευνητές της διεθνούς κοινοπραξίας ALPHA και… Read More ›

Το πιο ενοχλητικό πρόβλημα στη Φυσική

… συμβολίζεται με το γράμμα Λ και ονομάζεται κοσμολογική σταθερά Ποιό είναι το πρόβλημα με την ενέργεια του κενού χώρου; Η κβαντική μηχανική, η θεωρία που περιγράφει τον μικρόκοσμο, απαγορεύει το κενό. Σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή στον χρόνο και στον… Read More ›

Το νόημα του «συν» στην Κβαντική Μηχανική

Πώς μπορούμε να κατανοήσουμε το |ζωντανός>+|νεκρός> στην κατάσταση του γάτου του Schrödinger; Στο βίντεο που ακολουθεί εξετάζεται το νόημα του προσήμου «συν» στην κβαντική μηχανική στις λεγόμενες υπερθέσεις. Συγκρίνονται οι κβαντομηχανικές έννοιες με τις αντίστοιχες της θεωρίας πιθανοτήτων και επισημαίνονται… Read More ›

Η πραγματικότητα δεν είναι αυτό που φαίνεται

Περπατώντας στην ακτή Έχουμε εμμονή με τον εαυτό μας. Μελετούμε την ιστορία μας, την ψυχολογία μας, τη φιλοσοφία μας, τους θεούς μας. Οι περισσότερες γνώσεις μας περιστρέφονται γύρω από τον ίδιο άνθρωπο, σάμπως να είμαστε εμείς το πιο σημαντικό πράγμα… Read More ›